CHUẨN BỊ TÂM THẾ CHO TRẺ VÀO LỚP 1
Các bậc phụ huynh thân mến! Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã nói:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan”
Đúng là như vậy trẻ em như búp non trên cành nếu được chăm sóc cẩn thận thì chồi non đó sẽ phát triển. Cũng như con người nếu được chăm sóc ngay từ khi mới sinh cho đến khi đứa trẻ đó được tới trường, tới lớp được sự chăm sóc chu đáo của các thầy, cô giáo thì đứa trẻ đó sẽ phát triển toàn diện về “ Đức, trí, thể, mỹ”.
Với một đứa trẻ chuẩn bị bước vào lớp 1, đây là giai đoạn, là một bước ngoặt vô cùng quan trọng .Trẻ mẫu giáo lớn chuyển lên lớp 1 rất non nớt, bởi vì trẻ đang sống trong một môi trường được sự chăm lo chu đáo của các cô giáo mầm non về cả dạy dỗ và nuôi dưỡng, được các cô chăm sóc chu đáo nhiệt tình như người mẹ thứ hai của mình. Khi chuyển vào môi trường Tiểu học - một môi trường hoàn toàn mới lạ trẻ sẽ khó tiếp cận và thích nghi ngay được, vì vậy nhiệm vụ của cô giáo lớp 1 và đặc biệt là ở gia đình phải tạo cho trẻ một tâm thế vững vàng, sẵn sàng bước vào lớp 1 để trẻ tiếp cận môi trường mới một cách tốt nhất, nhằm giúp trẻ tiếp thu kiến thức tốt ở bậc học Tiểu học.
Trong những năm gần đây, đa số phụ huynh mới đầu năm lớp 5 tuổi đã nôn nóng cho con học chữ mà bất chấp nguyên tắc đòi hỏi sự phù hợp giữa nội dung, phương pháp dạy học với sự phát triển tâm sinh lý ở lứa tuổi này, đã ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, đồng thời làm giảm đi sự phát triển của trẻ 5 tuổi theo đúng chuẩn. Mặc khác không ít những phụ huynh lại phó mặc con mình cho trường mầm non dẫn đến việc không tạo ra được sự thống nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, dẫn đến hiệu quả chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không cao và khi vào lớp 1 trẻ rất bỡ
ngỡ. Do vậy trong thời gian chuyển giao để trẻ 6 tuổi bước vào lớp 1, phụ huynh cần chuẩn bị gì? và chuẩn bị như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất?
* Chuẩn bị thể lực cho trẻ: Là một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của trẻ. Chuẩn bị về mặt thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị về phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể, mà còn là sự chuẩn bị về chất, năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh, cơ bắp, độ khéo léo của bàn tay, tính nhanh nhạy của các giác quan… Để có được phẩm chất đó, cần tạo một chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập, dạy trẻ rèn luyện một cách khoa học và hợp lý cả về thời gian và phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ, đòi hỏi chúng ta phải có sự quan tâm sâu sắc. Một cơ thể khoẻ mạnh là tiền đề vật chất giúp cho trẻ phát triển năng lực hoạt động trí tuệ ở trường tiểu học.
* Chuẩn bị về mặt phát triển trí tuệ: Tận dụng mọi cơ hội để kích thích hứng thú của trẻ đối với hoạt động trí óc. Trẻ biết tự giải quyết một số tình huống xảy ra hàng ngày, có sự hiểu biết cơ bản về bản thân, gia đình, xã hội, biểu tượng về thời gian, không gian, một số kĩ năng cơ bản về toán học. Chẳng hạn thông qua các tiết học: Kể chuyện, đọc thơ, làm quen chữ cái, làm quen với môi trường xung quanh, làm quen với toán, hoạt động vui chơi…Trẻ cần đạt được những mục tiêu đề ra. Đó chính là hành trang và là vốn hiểu biết rất cần thiết để trẻ bước vào lớp 1 tự tin và vững vàng.
* Chuẩn bị về mặt tình cảm - xã hội: Sự phát triển các mặt tình cảm - xã hội là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện nhân cách của trẻ.
+ Giáo dục trẻ ý thức và thái độ cư xử phù hợp đối với người thân trong gia đình như ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em, chú, bác…
+ Giáo dục trẻ tạo dựng mối quan hệ tốt với bạn bè và người lớn xung quanh. Thông qua các ngày lễ hội, tôi cho trẻ làm các tấm thiệp, khung ảnh và ghi vào đấy lời chúc mừng và treo ảnh của gia đình bé.
+ Thông qua tranh ảnh, thơ truyện: Đặt câu hỏi kích thích trẻ biểu lộ cảm xúc, suy nghỉ của mình với người khác thông qua trò chơi phân vai, đóng kịch.
+ Giúp trẻ tự lựa chọn và tham gia các hoạt động chơi nhằm phát triển tính tự tin, tự lực và sáng tạo của trẻ và phát triển tư duy. Từ đó kích thích lòng mong mỏi, háo hức được lên lớp 1 học tập của trẻ.
* Chuẩn bị về ngôn ngữ: Phụ huynh kết hợp với giáo viên để dạy trẻ phát âm thuộc 29 chữ cái trong bảng chữ cái Tiếng Việt, cách làm quen với các mẫu chữ in thường, viết thường, in hoa.
Đối với trẻ em 5 tuổi để giúp ích cho việc học tốt môn Tiếng Việt ở lớp một thì chúng ta cần tổ chức các hoạt động nghe nói như:
- Phát triển tư duy thông qua hoạt động kể chuyện, đọc thơ.
- Cho trẻ xem hình ảnh, kể lại truyện theo sự ghi nhớ và tưởng tượng của trẻ, đàm thoại, đặt câu hỏi về nội dung, suy luận, phán đoán thông qua câu đố, trò chơi và thông qua câu trả lời của trẻ.
- Dạy trẻ biết viết tên mình một cách tự nhiên không gò ép, điểm danh bằng bảng tên, nhận ra tên mình trên bài tập cá nhân. Cho trẻ làm quen chữ cái thông qua một số trò chơi: Tìm từ phù hợp với hình, tìm chữ cái đã học thông qua bài thơ, luyện phát âm thông qua thơ, đồng dao, câu chuyện, trò chơi sao chép chữ cái.
* Chuẩn bị cho việc học viết: Phụ huynh có thể mua các cuốn sách tham khảo cho trẻ trước khi vào lớp, dạy trẻ tập tô, tập vẽ giúp trẻ làm quen với các nét cơ bản của chữ viết tiếng Việt và biết cách đưa nét tạo thành chữ viết.
Chơi các trò chơi luyện ngón tay nhằm rèn luyện vận động của các cơ nhỏ và sự khéo léo của các ngón tay, sự phối hợp tay mắt như chơi buộc dây, cài cúc, xếp hột hạt, chơi lăn bóng, chuyền bóng, ném trúng đích,…
* Chuẩn bị một số kĩ năng cần thiết cho hoạt động học tập
- Ngoài việc chuẩn bị thể lực, trí tuệ, ngôn ngữ và tình cảm xã hội chúng ta cần chuẩn bị thêm một số kĩ năng cần thiết cho hoạt động học tập của trẻ. Tạo điều kiện rèn luyện một số kỹ năng cơ bản của hoạt động học tập: Sắp xếp bàn ghế, hoạt động nhóm, cách cầm bút, tư thế viết.
- Làm quen một số đồ dùng học tập của trường tiểu học và môi trường của trường tiểu học.
- Tham quan trường tiểu học để trẻ hiểu rõ hơn về môi trường học mới và các hình thức hoạt động, vui chơi ở trường tiểu học.
Chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp Một có vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết đối với trẻ. Để đáp ứng được những nhu cầu của hoạt động học tập khi lên tiểu học, vì vậy chúng ta luôn chú trọng trang bị cho trẻ về mọi mặt từ thể lực, nhận thức đến các kỹ năng sống cơ bản…góp phần tạo cho trẻ một tiền đề tốt, nhằm giúp trẻ tự tin hơn khi bước vào lớp Một và học được tốt hơn.
Phụ huynh hãy dành thời gian trò chuyện với con về những thay đổi cũng như những niềm vui mà trường tiểu học mang đến như: vào lớp 1, con sẽ có cơ hội gặp gỡ nhiều bạn bè mới, thầy cô giáo mới; con được học hỏi nhiều điều thú vị, có những trải nghiệm đáng nhớ… Tuyệt đối không nên mang các hình phạt hoặc thầy cô giáo ra để dọa nạt trẻ, khiến trẻ hình thành tâm lý sợ trường lớp. Hãy mang đến cho con những hình dung gần gũi nhất và chân thực nhất về mái trường tiểu học. Cứ thế, sự phối hợp tốt giữa trường mầm non và bố mẹ trẻ sẽ tạo cho trẻ sự háo hức, chờ đón được bước chân vào mái trường tiểu học vì ở đó sẽ có bao điều thú vị đang chờ đón các con.
Chính vì vậy các cô giáo và các bậc phụ huynh hãy chuẩn bị tốt tâm thế sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1.
Tác giả
Nguyễn Thị Duyên